“Sinterklaas is een racist!”

Zwarte Piet is racisme. Sinds een paar jaar wordt hetzelfde liedje telkens weer opnieuw gezongen. Hoe dichter de verjaardag van Sinterklaas komt, hoe harder deze kreet klinkt. Moeten we Sinterklaas gaan veroordelen wegens racisme?

Nicolaas van Myra

De man achter Sinterklaas is Nicolaas van Myra. Historisch gezien was hij een Lycische bisschop uit de door Grieken bewoonde antieke stad Myra die nu in Turkije ligt. Dat is een feit. De mythe vertelt dat hij drie kinderen uit de dood heeft gered. Daaruit is het kinderfeest ontstaan. De Zwarte Pieten zijn later aan het verhaal toegevoegd. Ook dat is een feit. Al zijn er een tiental verschillende interpretaties over de oorsprong van Zwarte Piet.

In het begin kwam er maar één Zwarte Piet voor in het verhaal. In de loop van de geschiedenis gaat de oorsprong hiervan van een overwonnen duivel met een roe, via de god Wodan met zijn zwarte raven, over een Italiaanse schoorsteenveger, naar een Franse harlekijn of een Italiaanse Befena die ook met roet besmeurd is en kadootjes door de schoorsteen brengt.

Welke interpretatie je ook neemt, je ziet duidelijk dat zwart de rode draad is door het ontstaan van Zwarte Piet. Waarschijnlijk is Zwarte Piet van oorsprong echter een Ethiopisch jongentje, Piter, dat door Nicolaas van Myra werd vrijgekocht en nadien door hem werd opgevoed, hetgeen zelfs een erg vriendelijke interpretatie is. De interpretatie van blanke medewerker die zwart is geworden van het roet, is degene die op dit moment gevoerd wordt. Dat er tegenwoordig niet meer één maar vele Zwarte Pieten rondlopen, is omdat een stoet van twee man niet echt bezienswaardig is…

Tot zover is er geen racisme te bespeuren. Slechts recent is de interpretatie van het racisme op de koloniale zwarte slaven toegevoegd, hoewel het koloniale tijdperk van ver na Nicolaas van Myra dateert.

Racistische kenmerken

Alle racistische kenmerken die je her en der hoort en leest, zijn eigenlijk allemaal verkeerde projecties en gevoed door kortzichtige waanbeelden. Wanneer je een stap terugneemt en er nuchter over denkt, dan kun je zien dat in het hele kinderfeest geen vleugje racisme zit, wel integendeel.

  1. Een blanke man die zwarte slaven drijft.
    Zwarte Pieten werken voor Sinterklaas, maar zijn zijn slaaf niet. Elke Zwarte Piet kan op elk moment beslissen om te stoppen met werken voor Sinterklaas. Bovendien is strikt gezien de Hofpiet – zelf een Zwarte Piet – de baas van de Zwarte Pieten. Als een soort onderaannemer, een consultancy bureau worden ze ingehuurd door Sinterklaas omdat deze het vele werk niet meer aan kan. En sinds wanneer is een blanke werkgever die zwarte werknemers aanneemt plots een slavendrijver?
  2. Het zijn toch weer de negers die het vuile werk moeten doen
    Waaruit besluit je dat de Zwarte Pieten negers zijn? Lang niet alle Zwarte Pieten zijn zwart-afrikanen, in tegendeel. De meesten zijn blank. Maar er zijn ook zwart-afrikanen bij. Of noord-afrikanen. Er zijn zelfs Chinese Zwarte Pieten. En dat is net het mooie aan het Sinterklaasfeest. Het doet er niet toe of je blank bent, geel, bruin of zwart. Wanneer je eenmaal een schoorsteen bent ingeweest, is er geen verschil meer. Je bent zwart. Van het roet. En elke Zwarte Piet is gelijk. Er is geen sprake van racisme, haat of tweedracht. Er is enkel eenheid, verdraagzaamheid en samenhorigheid. En dat is de boodschap van Sinterklaas. Iedereen is gelijk en niemand voelt zich beter dan een ander.
  3. Zwarte Pieten en hun apengedrag komt racistisch over. Een duidelijke verwijzing naar de racistische verwijzing dat negers zwarte apen zijn.
    Zwarte Pieten gedragen zich speels, zoals een kind. Kinderen herkennen een stuk van zichzelf in een Zwarte Piet: het speelse karakter, de ondeugendheid, de vrolijkheid. De verwijzing is hier naar het kinderlijke en heeft niets racistisch in zich.
  4. Zwarte Pieten zijn met de dikke, rode lippen, zwart kroeshaar en gouden oorringen een karikatuur van de zwarte slaven
    Clowns hebben ook kroeshaar. Dat van Zwarte Piet is gewoon zwart door het roet. Clowns hebben ook rode lippen. Net zoals knappe jongedames die zich opmaken voor een feest. Die kleuren hun lippen ook rood en dragen ook grote gouden oorringen. Niet omdat het een teken is van slavernij, wel omdat ze zich mooi willen maken. Een Zwarte Piet situeert zich ergens ertussen: hij (of zij!) ziet er vrolijk, kleurrijk en feestelijk uit en heeft tegelijk de functie van een clown om een vrolijke sfeer neer te zetten. Bovendien, lang niet elke Zwarte Piet draagt gouden oorringen.

Conclusie

Mensen zien overal racisme als ze willen. Van Disneyfilms tot liedjes van K3. Het is erg jammer dat het Sinterklaasfeest wordt afgeschilderd als racistisch terwijl het een kinderfeest is dat eigenlijk verdraagzaamheid en gelijkheid tussen alle volkeren verkondigt. Stop dus met het zoeken naar onterechte beschuldigingen en geniet gewoon van de lachende kindergezichtjes op het moment dat de stoet voorbij komt met vrolijk dansende clowns en een oude circusdirecteur op z’n paard…

3 Comments

  1. Nick Hofstede
    November 14, 2011

    De reden waarom mensen dit met racisme associeren is omdat de Angelsaksische landen een culturele stroming kenden waarbij mensen zich op dezelfde overdreven manier zwart schilderden om met de negertjes te lachen en dat zindert vandaag nog steeds na: Blackface (artikel bevat trouwens nog een andere mogelijke oorsprong voor zwarte Piet)

    • November 14, 2011

      Kan zijn. Maar het gaat om een feest in Belgiƫ en Nederland. Niet in Engeland.

      Er is altijd wel iets om keihard racisme of discriminatie te roepen.
      Een zwarte sint bij een bende witte pieten is racisme omdat de zwarte wordt afgebeeld als de oude luiaard die voor alles hulp vraagt en niets zelf doet in tegenstelling tot de energieke, vrolijke blanke die al het werk moet doen.
      Een blanke sint met blanke pieten is racisme omdat er weer geen zwarte mee mag doen in het verhaal.

      Wat doe je trouwens met de Kerstman? Die heeft een horde dwergen voor zich werken. Dat is discriminatie tegenover mensen met achondroplasie. Die werden vroeger ook opgevoerd in freak shows.
      Wat met carnaval? Dan worden van die enorme brillen gedragen, het liefst inclusief dikke neus en snor. Discriminatie ten opzichte van brildragers. En mensen met een snor.

      Op die manier kan men achter alles iets discriminerend vinden.

      Tot voor twee jaar geleden heb ik nooit de link gelegd tussen Zwarte Piet en racisme en dit terwijl ik nog tot in het vierde leerjaar (!) stevig geloofde in Sinterklaas. En toch is het niet het verhaal van Sinterklaas dat mijn perceptie van mensen met een donkere huidskleur heeft gevormd. Het leven met deze mensen heeft dat gedaan. Mijn eerste vriendinnetje was een moslima. Ik was er behoorlijk van aangedaan toen ze plots van school veranderde. In de sportclub zat een jongen uit Rwanda. Hij was de enige die het voor mij opnam toen ik werd gepest.

      Nooit heb ik de link gelegd tussen Zwarte Piet en racisme. Tot voor twee jaar geleden.

      Het is net door die protesten dat men anderen aan het denken zet en racisme uitlokt. Zoiets als het achterlaten van een laptoptas in een auto in Brussel. Dat is naar het schijnt ook uitlokking. Het doet me een beetje denken aan wat er in 2006 gebeurd is, toen Bully op de markt kwam. Het spel had het nooit tot zulk een succesverhaal gebracht indien er geen moraalridder was geweest die het spel probeerde te verbieden. Had deze stilletjes gezwegen, wist zo goed als niemand dat het spel bestond. De protestactie heeft het spel in de media gebracht en heeft ervoor gezorgd dat velen het spel kochten die het anders niet eens hadden bekeken.

      Door het lezen van het artikel over Blackface, begrijp ik wel beter waar het protest vandaan komt en hoe walgelijk het moet overkomen voor de overzeese toeristen. Maar het verhaal wordt zo niet gebracht en het doel van Zwarte Piet is alles behalve het uitlachen van mensen met een zwarte huidskleur.

      Racisme zet aan tot haat en onverdraagzaamheid. En dus stel ik me de vraag wie in dit verhaal onverdraagzaam is.

      • Nick Hofstede
        November 15, 2011

        Hold your horses … ik wou je niet tegenspreken, enkel informeren over waar die verontwaardiging vandaan komt, want dat vond ik niet terug in je post.
        Ik heb hier in de lage landen waar ze inderdaad niet geassocieerd worden met rascisme ook geen enkel probleem met zwarte pieten, maar wees je ervan bewust van wat hier een vrolijke clown is, op Picasa een Amerikaan zwaar kan beledigen en dan hebben jullie allebei gelijk.

Comments are closed.